Όσο προετοιμασμένα και να είναι τα παιδιά, πάντοτε τα πράγματα δεν είναι όπως τα περιμένουν. Αυτό ισχύει και για τους γονείς άλλωστε. Πολλά παιδιά περιμένουν με αγωνία ένα αδερφάκι να παίζουν μαζί, αλλά δυσκολεύονται να συμβιβαστούν με το γεγονός ότι δεν έρχεται στην ηλικία που το θέλουν, ότι θα έχει και αυτό παιχνίδια, ρούχα, δωμάτιο δικό του και κυρίως την αμέριστη προσοχή των γονιών του για το πρώτο τουλάχιστον διάστημα. Και τώρα;
Ανάλογα με την ηλικιακή διαφορά ανάμεσα στα αδέρφια τα πράγματα μπορούν να είναι πιο εύκολα ή πιο δύσκολα. Συνήθως η ζήλια ανάμεσα στα αδέρφια γεννιέται όταν μεγαλώνει το δεύτερο παιδί της οικογένειας. Είναι απόλυτα φυσιολογικό και αναμενόμενο.
Όσοι έχετε αδέρφια μπορείτε σίγουρα να θυμηθείτε στιγμές διαπληκτισμού για πολλούς ασήμαντους και σημαντικούς λόγους, οι οποίοι να καταλήγουν με ένα «Εμ βέβαια εσύ μαμά/ μπαμπά αυτόν/ην θα υποστηρίξεις», από όποιον η φράση αυτή και να προέρχεται.Η ζήλια μεταξύ των αδελφών όμως δεν είναι μόνο κάτι αρνητικό. Μέσω της ζήλιας τα παιδιά εμπνέεονται να εξελίξουν ικανότητες που ίσως, αν ήταν τα μόνα παιδιά στην οικογένεια, δεν θα έκαναν. Παρατηρώντας τόσο καθημερινά το ένα το άλλο παιδί, το πως για παράδειγμα λειτουργεί μέσα στην ίδια οικογένεια, πολύ συχνά εμπνέει, βοηθάει και λειτουργεί σαν πρότυπο και για τους δυο. Σαφώς αυτή η θετική πλευρά δεν ορίζει το γεγονός ότι η ζήλεια δεν αποτελεί πρόβλημα για μια οικογένεια. Τα παιδιά έχουν ανάγκη από κάτι πολύ σημαντικό, την εμπιστοσύνη. Χρειάζεται δηλαδή να αισθάνονται ασφαλείς ότι την αγάπη των γονιών τους, τη σημασία και τη θέση τους στην οικογένεια, δεν την απειλεί κανείς.
Η εμπιστοσύνη είναι κάτι που πολλές φορές μπορεί και να θεωρήσει κάποιος δεδομένο ότι υπάρχει, αλλά σίγουρα μπορεί να ενισχυθεί και να την εγκαθιδρυθεί στη σχέση με τα παιδιά.
Προσπαθήστε λοιπόν να :
- Αποφεύγετε να συγκρίνετε τα αδέρφια μεταξύ τους. Πληγώνονται βαθιά που δεν μπορούν να κάνουν πράγματα όπως ο μεγαλύτερος, μικρότερος ή δίδυμος αδερφός/η τους και που εσείς μπορεί να μην είστε ευχαριστημένοι γι αυτό.Αν πιστεύετε ότι χρειάζεται να βελτιωθεί σε κάτι μην του πείτε απλά πως, δείξτε του οι ίδιοι πως.
- Ακούτε όλες τις απόψεις αμερόληπτοι. Με αυτόν τον τρόπο τους δίνετε τον σεβασμό που δικαιούνται. Ναι, σίγουρα μπορεί μέσα σας να ξέρετε ότι ο ένας από τους δυο συνηθίζει κάποιες συμπεριφορές αλλά τα παιδιά σας χρειάζεται να ξέρουν ότι πάντοτε θα τα λάβετε υπόψιν όταν έχουν να σας πουν κάτι.
- Μην χρησιμοποιείτε χαρακτηριστικά επίθετα όταν αποτυγχάνουν. Όταν δίνουμε ταμπέλα στα παιδιά, αυτά τη φοράνε και πολλές φορές είναι και άδικο και κάτι το οποίο μπορεί να αποτελέσει το ερέθισμα για ζήλια μεταξύ των αδερφών τους.
- Ανατροφοδοτήστε τα θετικά. Όλοι έχουν ανάγκη να ακούν σε τι τα καταφέρνουν καλά και πόσο ξεχωριστοί είναι, πόσο μάλλον τα αδέρφια για τα οποία η διαφορετικότητα τους έχει μπει σε σχέση ανταγωνισμού. Δώστε σε κάθε παιδί την ευκαιρία να αποδεχτεί με αγάπη την διαφορετικότητα του και να εκτιμήσει τις ικανότητες του.
- Ενισχύστε την συμμαχία και την ομαδική δουλειά. Αν μη τι άλλο τα αδέρφια έχουν ο ένας στον άλλο μέσα σε μια οικογένεια, εννοώντας ότι διεκδικούν μαζί, συνομωτούν μαζί, απολαμβάνουν μαζί και φυσικά τσακώνονται μαζί. Χρειάζεται να ενισχύσετε λοιπόν τις στιγμές που τα παιδιά λειτουργούν συμμαχικά, συνεργατικά και σε ομάδα, καλά μαζί. Πείτε το, εκτιμήστε το, θαυμάστε το. Σίγουρα και εκείνοι νιώθουν καλύτερα λειτουργώντας συμμαχικά παρά με θυμό.
- Δείξτε κατανόηση ανεξάρτητα από την ηλικία των παιδιών. Αποφύγετε την έκφραση «Έλα τώρα είναι μωρό». Φυσικά και είναι, και είναι σε πιο μειονεκτική θέση από το μεγαλύτερο αδερφάκι του. Ωστόσο, εκείνο είναι μωρό και το άλλο παιδί που ζηλεύει και κυρίως καταλαβαίνει και βιώνει με μεγαλύτερη ένταση. Όταν για παράδειγμα το μωρό αρπάζει ένα παιχνίδι από τον μεγαλύτερο αδερφό, μπορείτε να ρωτήσετε αν ο αδερφός του είναι διατεθειμένος να το δανείσει για κάποιο χρονικό διάστημα. Αν είναι μην ξεπεράσετε το χρονικό διάστημα που θέσατε, αν δεν είναι επιστρέφετε το παιχνίδι στον αδερφό του.
Υπάρχουν ακόμα φορές που χρειάζεται να δράσετε άμεσα και παρεμβατικά, αφού η έκρηξη θυμού και ζηλοτυπίας μπορεί να είναι έντονη και επιθετική.
Πως μπορείτε να διαχειριστείτε λοιπόν έναν ζηλοτυπικό τσακωμό;
- Σταματάτε άμεσα κάθε διαμάχη που καταλήγει σε σωματική πάλη, και θέτετε αυστηρά το όριο ότι αυτό δεν το επιτρέπετε να συμβαίνει.
- Φέρετε και τους δύο υπεύθυνους για όσα συνέβησαν, έχοντας πρώτα ακούσει και τις δύο πλευρές. Εξάλλου είναι διαφορετικοί άνθρωποι και βιώνουν διαφορετικά τα ίδια γεγονότα.
- Μην κάνετε αναφορές στους τσακωμούς τους, γιατί έτσι ενισχύετε την συχνότητα τους και προσδίδετε περισσότερη σημασία σε αυτούς.
- Θέστε τους υπεύθυνους να διαχειρίζονται τα όσα τους απασχολούν και να μιλούν μεταξύ τους, αφού με αυτόν τον τρόπο αναπτύσσουν την ικανότητα της ενσυναίσθησης.
Τέλος να θυμάστε ότι η βασικότερη συμμαχία μέσα στην οικογένεια είναι αυτή των γονιών. Αν οι γονείς είναι οπλισμένοι με δύναμη, υπομονή και έχουν κοινή γραμμή συμπεριφοράς, αποτελούν μια ακέραια βάση για την ανάπτυξη των παιδιών τους.
«Όταν τα παιδιά αισθάνονται κατανοητά, η μοναξιά και ο πόνος μέσα τους μειώνεται και η αγάπη για τους γονείς βαθαίνει. Η συμπαράσταση ενός γονέα χρησιμεύει ως συναισθηματική πρώτη βοήθεια για τα πρώιμα συναισθήματα. Όταν αναγνωρίζουμε πραγματικά την κακομεταχείρηση ενός παιδιού και εκφράζουμε την απογοήτευση του, αποκτά συχνά τη δύναμη να αντιμετωπίσει τη πραγματικότητα»
Ginott Haim
Ραμαντάνη Κατερίνα
Ψυχολόγος
Εικαστική Ψυχοθεραπεύτρια